Devri Nasıl Yazılır? TDK Yazım Kurallarına Göre Açıklama
Türkçede anlam olarak sıkça kullanılan kelimelerden biri olan “devri”, özellikle resmi yazışmalarda, hukuk dilinde ve çeşitli akademik metinlerde kendine yer bulur. Ancak bu kelimenin doğru yazımı, çoğu zaman tereddüt yaratmaktadır. Türk Dil Kurumu (TDK) yazım kurallarına göre “devri” kelimesinin doğru yazımı, kullanım bağlamına göre değişmemekle birlikte, yapısal olarak bazı kurallara dayanır. Bu makalede “Devri nasıl yazılır TDK?” sorusuna detaylı cevap verilecek, benzer sorularla birlikte dil bilgisel temeller açıklanacak ve kelimenin doğru kullanım biçimleri örneklerle desteklenecektir.
---
Devri Kelimesi Ne Anlama Gelir?
“Devri”, kökenini “devir” kelimesinden alan bir sözcüktür. Devir kelimesi, “bir şeyin el değiştirmesi, bir nesnenin veya görevin başka birine geçmesi” gibi anlamlar içerir. Aynı zamanda “zaman dilimi” ya da “çağ” anlamında da kullanılabilir (örneğin: Osmanlı Devri, Tanzimat Devri gibi).
“Devri” ise bu kelimenin iyelik ekiyle (–i) çekimlenmiş şeklidir ve tamlayan görevindedir. Örneğin:
* Tanzimat Devri edebiyatı
* Görevin devri
* Hisse devri
Bu örneklerde görüldüğü üzere “devri”, bir başka kelimeyle birlikte kullanılır ve genellikle isim tamlaması oluşturur.
---
TDK’ya Göre “Devri” Nasıl Yazılır?
Türk Dil Kurumu'na göre “devri” kelimesi bitişik yazılır. “Devir” kelimesi kök halindeyken, iyelik eki (-i) aldığında, ayrı yazılmaz. Dolayısıyla “devri” şeklinde yazım doğru, “devir i” ya da “devir-i” şeklindeki yazımlar yanlıştır.
*
Doğru: Görevin devri tamamlandı.
*
Yanlış: Görevin devir i tamamlandı.
* Yanlış: Görevin devir-i tamamlandı. *(Osmanlıca’da veya Arapça’da bu tarz tamlamalar geçerli olsa da modern Türkçede kabul edilmez.)*
---
Devri Yazımıyla İlgili Sık Sorulan Sorular
Soru 1: “Devr-i” şeklinde yazmak yanlış mı?
Evet, modern Türkçede ve TDK yazım kurallarına göre “devr-i” şeklinde yazım yanlıştır. Bu tarz yazım Arapça tamlamaların etkisiyle Osmanlı Türkçesinde kullanılırdı. Ancak TDK, bu tür tamlamaların Türkçeleştirilmiş halini kabul eder. Bu nedenle doğru yazım “devri” şeklindedir.
Soru 2: “Devri sabık” ifadesinde yazım nasıldır?
“Devri sabık” ifadesi, hukuk ve siyaset alanlarında kullanılan özel bir terimdir ve bu şekilde, yani “devri sabık” olarak bitişik yazılır. Burada da “devri” tamlayan durumundadır. Örnek: “Yeni iktidar, devri sabık yaratmayacağını açıkladı.”
Soru 3: “Devir teslim” mi, “devri teslim” mi?
Burada kullanıma bağlı olarak iki yazım da geçerli olabilir. “Devir teslim” bir tamlama değildir, iki ayrı isimdir; genellikle askeri ve bürokratik dilde kullanılır. Ancak “görevin devri ve teslimi” gibi cümlelerde “devri” kullanılabilir. Yani:
* Genel kullanım: Devir teslim töreni düzenlendi.
* Cümle içinde: Görevin devri tamamlandı, ardından teslim gerçekleşti.
Soru 4: “Devri alem” ifadesi nasıl yazılır?
Bu ifade “dünyayı dolaşma” anlamına gelir ve kalıp bir ifadedir. Doğru yazımı “devriâlem” şeklindedir. TDK’ye göre bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır. Ancak eski dildeki orijinal şekli olan “devr-i alem” modern Türkçede geçerli değildir.
---
Devri ile Benzer Yazım Hataları
“Devri” kelimesiyle benzer yapıya sahip bazı kelimeler de sık sık yanlış yazılır. İşte birkaç örnek:
* **Hakkı → hakkı** değil, “hak” kelimesi + iyelik eki. (Doğru: hakkı)
* **Yetki → yetkisi** değil “yetkinin devri” gibi.
* **Mülkiyet → mülkiyeti** değil “taşınmazın mülkiyeti devredildi.”
Bu tür yapıların tümünde, temel kelimeye gelen iyelik eki ayrı yazılmaz ve kesme işaretiyle ayrılmaz. Bu durum TDK’nin “ekler ayrı yazılmaz” ilkesine dayanır.
---
“Devri” Kelimesinin Kullanıldığı Alanlar ve Anlam Derinliği
“Devri” kelimesi, birçok farklı alanda karşımıza çıkar:
* Hukuk: Mülkiyet devri, hisse devri, yetki devri
* Edebiyat: Tanzimat Devri, Servet-i Fünun Devri
* Tarih: İlk Çağ Devri, Orta Çağ Devri
* Siyaset: Devri sabık yaratmak, iktidar devri
Her bir kullanımda kelime aynı yapıyı korur, yalnızca bağlamı değişir. Bu da “devri” kelimesinin esnekliğini ve zengin anlam katmanlarını ortaya koyar.
---
Örnek Cümlelerle “Devri” Kullanımı
* Yeni düzenlemeyle yetki devri daha şeffaf hale getirildi.
* Osmanlı Devri mimarisi, klasik sanat anlayışını yansıtır.
* Proje yöneticisinin görev devri tamamlandıktan sonra yeni atama yapıldı.
* Bütün belge ve dosyaların mülkiyet devri gerçekleşti.
* Yazar, Cumhuriyet Devri romanlarında halkçılığı ön plana çıkardı.
---
Sonuç
“Devri nasıl yazılır TDK?” sorusunun cevabı oldukça net: devri kelimesi bitişik yazılır ve ayrı yazım ya da kesme işareti ile yazım yanlıştır. TDK’nin temel ilkesi, çekim eklerinin kelimelere bitişik yazılması yönündedir. Bu bağlamda “devri” kelimesi, hem gramer açısından doğru bir biçimde kullanılmalı hem de anlam derinliği dikkate alınarak bağlama uygun yerleştirilmelidir. Resmi yazışmalarda, akademik metinlerde ve her türlü yazılı iletişimde bu tür detaylara dikkat edilmesi, dilin doğru ve etkili kullanılmasını sağlar.
Türkçede anlam olarak sıkça kullanılan kelimelerden biri olan “devri”, özellikle resmi yazışmalarda, hukuk dilinde ve çeşitli akademik metinlerde kendine yer bulur. Ancak bu kelimenin doğru yazımı, çoğu zaman tereddüt yaratmaktadır. Türk Dil Kurumu (TDK) yazım kurallarına göre “devri” kelimesinin doğru yazımı, kullanım bağlamına göre değişmemekle birlikte, yapısal olarak bazı kurallara dayanır. Bu makalede “Devri nasıl yazılır TDK?” sorusuna detaylı cevap verilecek, benzer sorularla birlikte dil bilgisel temeller açıklanacak ve kelimenin doğru kullanım biçimleri örneklerle desteklenecektir.
---
Devri Kelimesi Ne Anlama Gelir?
“Devri”, kökenini “devir” kelimesinden alan bir sözcüktür. Devir kelimesi, “bir şeyin el değiştirmesi, bir nesnenin veya görevin başka birine geçmesi” gibi anlamlar içerir. Aynı zamanda “zaman dilimi” ya da “çağ” anlamında da kullanılabilir (örneğin: Osmanlı Devri, Tanzimat Devri gibi).
“Devri” ise bu kelimenin iyelik ekiyle (–i) çekimlenmiş şeklidir ve tamlayan görevindedir. Örneğin:
* Tanzimat Devri edebiyatı
* Görevin devri
* Hisse devri
Bu örneklerde görüldüğü üzere “devri”, bir başka kelimeyle birlikte kullanılır ve genellikle isim tamlaması oluşturur.
---
TDK’ya Göre “Devri” Nasıl Yazılır?
Türk Dil Kurumu'na göre “devri” kelimesi bitişik yazılır. “Devir” kelimesi kök halindeyken, iyelik eki (-i) aldığında, ayrı yazılmaz. Dolayısıyla “devri” şeklinde yazım doğru, “devir i” ya da “devir-i” şeklindeki yazımlar yanlıştır.
*
Doğru: Görevin devri tamamlandı.*
Yanlış: Görevin devir i tamamlandı.*
Yanlış: Görevin devir-i tamamlandı. *(Osmanlıca’da veya Arapça’da bu tarz tamlamalar geçerli olsa da modern Türkçede kabul edilmez.)*---
Devri Yazımıyla İlgili Sık Sorulan Sorular
Soru 1: “Devr-i” şeklinde yazmak yanlış mı?
Evet, modern Türkçede ve TDK yazım kurallarına göre “devr-i” şeklinde yazım yanlıştır. Bu tarz yazım Arapça tamlamaların etkisiyle Osmanlı Türkçesinde kullanılırdı. Ancak TDK, bu tür tamlamaların Türkçeleştirilmiş halini kabul eder. Bu nedenle doğru yazım “devri” şeklindedir.
Soru 2: “Devri sabık” ifadesinde yazım nasıldır?
“Devri sabık” ifadesi, hukuk ve siyaset alanlarında kullanılan özel bir terimdir ve bu şekilde, yani “devri sabık” olarak bitişik yazılır. Burada da “devri” tamlayan durumundadır. Örnek: “Yeni iktidar, devri sabık yaratmayacağını açıkladı.”
Soru 3: “Devir teslim” mi, “devri teslim” mi?
Burada kullanıma bağlı olarak iki yazım da geçerli olabilir. “Devir teslim” bir tamlama değildir, iki ayrı isimdir; genellikle askeri ve bürokratik dilde kullanılır. Ancak “görevin devri ve teslimi” gibi cümlelerde “devri” kullanılabilir. Yani:
* Genel kullanım: Devir teslim töreni düzenlendi.
* Cümle içinde: Görevin devri tamamlandı, ardından teslim gerçekleşti.
Soru 4: “Devri alem” ifadesi nasıl yazılır?
Bu ifade “dünyayı dolaşma” anlamına gelir ve kalıp bir ifadedir. Doğru yazımı “devriâlem” şeklindedir. TDK’ye göre bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır. Ancak eski dildeki orijinal şekli olan “devr-i alem” modern Türkçede geçerli değildir.
---
Devri ile Benzer Yazım Hataları
“Devri” kelimesiyle benzer yapıya sahip bazı kelimeler de sık sık yanlış yazılır. İşte birkaç örnek:
* **Hakkı → hakkı** değil, “hak” kelimesi + iyelik eki. (Doğru: hakkı)
* **Yetki → yetkisi** değil “yetkinin devri” gibi.
* **Mülkiyet → mülkiyeti** değil “taşınmazın mülkiyeti devredildi.”
Bu tür yapıların tümünde, temel kelimeye gelen iyelik eki ayrı yazılmaz ve kesme işaretiyle ayrılmaz. Bu durum TDK’nin “ekler ayrı yazılmaz” ilkesine dayanır.
---
“Devri” Kelimesinin Kullanıldığı Alanlar ve Anlam Derinliği
“Devri” kelimesi, birçok farklı alanda karşımıza çıkar:
* Hukuk: Mülkiyet devri, hisse devri, yetki devri
* Edebiyat: Tanzimat Devri, Servet-i Fünun Devri
* Tarih: İlk Çağ Devri, Orta Çağ Devri
* Siyaset: Devri sabık yaratmak, iktidar devri
Her bir kullanımda kelime aynı yapıyı korur, yalnızca bağlamı değişir. Bu da “devri” kelimesinin esnekliğini ve zengin anlam katmanlarını ortaya koyar.
---
Örnek Cümlelerle “Devri” Kullanımı
* Yeni düzenlemeyle yetki devri daha şeffaf hale getirildi.
* Osmanlı Devri mimarisi, klasik sanat anlayışını yansıtır.
* Proje yöneticisinin görev devri tamamlandıktan sonra yeni atama yapıldı.
* Bütün belge ve dosyaların mülkiyet devri gerçekleşti.
* Yazar, Cumhuriyet Devri romanlarında halkçılığı ön plana çıkardı.
---
Sonuç
“Devri nasıl yazılır TDK?” sorusunun cevabı oldukça net: devri kelimesi bitişik yazılır ve ayrı yazım ya da kesme işareti ile yazım yanlıştır. TDK’nin temel ilkesi, çekim eklerinin kelimelere bitişik yazılması yönündedir. Bu bağlamda “devri” kelimesi, hem gramer açısından doğru bir biçimde kullanılmalı hem de anlam derinliği dikkate alınarak bağlama uygun yerleştirilmelidir. Resmi yazışmalarda, akademik metinlerde ve her türlü yazılı iletişimde bu tür detaylara dikkat edilmesi, dilin doğru ve etkili kullanılmasını sağlar.